Na czym polega rehabilitacja metodą Vojty?
Podstawą terapii metodą Vojty jest tzw. odruchowa lokomocja. Terapeutyczne zastosowanie odruchowej lokomocji u pacjentów z uszkodzeniami w obrębie ośrodkowego układu nerwowego i aparatu ruchu ma na celu przywrócenie dostępu do podstawowych wzorców ruchowych. Odruchowa lokomocja jest aktywowana na drodze "refleksogennej", czyli odruchowej. W ramach odruchowej lokomocji dochodzi do skoordynowanej, rytmicznej aktywacji wszystkich mięśni szkieletowych i uruchomienia ośrodkowego układu nerwowego na różnych poziomach aktywności. Działanie terapeuty wpływa na wszystkie ruchy, które pojawiają się u człowieka w toku rozwoju chwytania, obrotu, raczkowania, pionizacji i chodu. Zdaniem profwsora Vojty są one dostępne także u dzieci już w tym stadium rozwoju, w którym dzieci spontanicznie jeszcze takich umiejętności nie wykazują. Ideą metody Vojty, w wyniku którego podczas wielokrotnego wyzwalania "odruchowych" reakcji dochodzi do odblokowania zablokowanych funkcjonalnie dróg nerwowych między mózgiem i rdzeniem kręgowym.
Celem zastosowania odruchowej lokomocji jest uzyskanie przez pacjenta dostępu i możliwośći wykorzystania podstawowych elementów utrzymania postawy ciała i przemieszczania się, czyli:
1. Rownowagi ciała podczas ruchu ("sterowanie posturalne")
2. Wyprostuu ciała wbrew sile ciążenia
3. Celowych ruchów chwytania i kroczenia ("ruchy fazowe" części ciała)
Czym zasada Vojty różni się od innych technik i metod fizjoterapeutycznych ?
Terapia metodą Vojty nie polega na ćwiczeniu funkcji motorycznych takich jak chwytanie, obrót z pleców na brzuch czy chodzenie. Prowadzona przez terapeutę aktywacja ma raczej na celu uzyskanie przez ośrodkowy układ nerwowy dostępu do poszczególnych częściowych wzorców motorycznych, niezbędnych do wykonania określonego ruchu. Po terapii metodą Vojty pacjent uzyskuje lepszy dostęp do tych wzorców w swojej motoryce spontanicznej. Prócz "dużych" sekwencji ruchowych, dzięki odruchowej lokomocji, można uaktywnić i wpływać także na inne określone reakcje, np.
a także na funkcje wegetatywne takie jak:
Odruchowa lokomocja i jej związek z prawidłowym rozwojem motorycznym
Wzorce częściowe odruchowej lokomocji zawierają wszystkie elementy składowe rozwoju motorycznego człowieka aż do osiągnięcia umiejętności swobodnego chodu. Systematyczne prowadzenie terapii metodą Vojty, skutkuje "torowaniem" wzorców częściowych w ośrodkowym układzie nerwowym, a stan aktywacji utrzymuje się także po zakończeniu sesji terapeutycznej i korzystnie wpływa na spontaniczne ruchy dziecka/osoby dorosłej. Najlepsze efekty można osiągnąć wtedy, gdy u pacjenta nie doszło jeszcze do wytworzenia i utrwalenia tak zwanych zastępczych wzorców motorycznych. U pacjenta z utrwalającą się motoryką zastępczą celem terapii jest aktywowanie i zachowanie fizjologicznych wzorców motorycznych, a ponadto zniesienie i włączenie nieutrwalonych patologicznych wzorców motorycznych do prawidłowych sekwencji ruchowych, aż do pełnego opanowania motoryki mimowolnej. Nadrzędnym celem terapii metodą Vojty jest umożliwienie pacjentowi, by radził sobie w codziennym życiu. Innymi słowy, terapia ma sprawić, by pacjent w optymalny, mozliwy dla niego sposób, mógł uczestniczyć we wszelkich aktywnościach jakie niesie życie rodzinne, szkoła, praca, czas wolny, itp. Nawet w przypadkach poważnych zaburzeń motorycznych pochodzenia mózgowego, terapia wyraźnie pozytywnie wpływa na mechanizmy podporowo - wyprostne u pacjenta. Terapia metodą Vojty może być stosowana jako terapia podstawowa, niemal w każdym przypadku zaburzeń ruchowych, a takrze w wielu innych schorzeniach. Niektóre z nich to:
Terapia metodą Vojty niesie ze sobą [pozytywne zmiany w zakresie ruchów podczas chwytania, prostowania się, chodzenia i mówienia. W konsekwencji tych zmian dziecko lub osoba dorosła jest w stanie łatwiej i w sposób bardziej złożony wyrażać swoje życzenia i potrzeby i bardziej spontanicznie je realizować. Pacjenci są mniej sfrustrowani, sprawiają wrażenie bardziej zrównoważonych i zadowolonych. Większe dzieci i dorośli po terapii opowiadają, że "chodzi im się lżej". Taka gruntowna poprawa samopoczucia często sprzyja wyraźnemuposzerzeniu możliwości komunikacyjnych. Mówiąc ogólnie, terapia metodą Vojty daje pacjentowi znacząco lepsze mozliwości nauki motorycznej w konfrontacji z warunkami otoczenia.
